Köngül, gönül, kalp, yürek… Birbirinin yerine kullandığımız kelimeler… Yine de bire bir aynı anlamı verdiğini söylemekte güçlük çektiğimiz kelimeler… Anlam bakımından birbirleriyle tamamen örtüşen bu sözcükler, birbirine benzer olmakla birlikte, birini diğerinden ayıran ayrıntılara da sahip… Bu sözcüklerin birbiriyle olan anlam farklılıkları, ince ayrıntılarda ve kullanım alanlarıyla ilgili biçim farklılıklarında gizlenmiş… Köngül, tarihî ilk yazılı metinlerimizde en eski ve kullanım sıklığı çok olan kelime… Yürek, Türk Dilinin ilk yazılı metinlerinde görülen eski bir kelime, ancak köngül kadar sık kullanılan sözcük değil… Gönül, duygularımızın merkezi, yüreğimizin manevî yönü, duygularımızın/hislerimizin, şefkatimizin, sevgimizin, aşkımızın, ilgimizin/alâkamızın, isteklerimizin/arzularımızın, heveslerimizin, meyillerimizin ifadesi… Gönül, duygu ve teessür merkezi… Kalp, Arapçadan dilimize giren eski Anadolu Türkçesindeki dinî-tasavvufî metinlerde geçen kelime… Kalp, hayat merkezimiz olan organımız… Kalp, göğsümüzün genelde sol tarafında bulunan, her nefeste kanı çekip vücudumuza pompalayan önemli bir organımız… Kalp, 280-300 gram ağırlığında ve yumruk büyüklüğünde… Kalp, vücudumuz teşekkül ederken anne karnında ilk harekete geçen, altıncı haftadan itibaren atmaya başlayan organımız… Diğer organlarımız, kalp ve damar sistemi etrafında şekillenmeye devam etmekte… Kalp, ortalama olarak dakikada 70, günde 104.000 ve yılda 38 milyon kez kasılarak, vücudumuza 1 dakikada yaklaşık 5.5 litre, 1 günde 8 ton, 1 yılda 3.000 ton, 80 yılda ise 240.000 ton kan pompalamakta… Kalp atışı olarak algıladığımız ses, kalbin kasılıp gevşemesi sonucunda çıkan ses değil; kalp kapakçıklarının şiddetle açılıp kapanma sesleri… Beynimiz, her bir kalp atışında pompalanan kanın %20’sine ihtiyaç duymakta… Kalp, gücendiğimizde, darıldığımızda, hislendiğimizde, dilimize pelesenk ettiğimiz sözcük… Bir şeyin ortası, merkezi, kalp… Kalpten kalbe yol olsa da her kalpten değil… Kalp, bildiğimiz kalp de olmayabilir… Kalp kelimesinin farklı anlamları… Kalp hastalığı… Bir ülkenin, bir kuruluşun işleyiş, yönetim ve varlığını sürdürme bakımından en önde gelen yeri… Bir durumdan başka bir duruma çevirme, dönüştürme… Düzme, sahte, geçmez (para)… İşe yaramaz, tembel… Yalancı, kendine güvenilmeyen…
Sevgi, gönül… Kalp emojileri◼… Sosyal medyada kullandığımız kalp emojileri… Beyaz kalp, karşıdaki kişiye duyulan saf sevgiyi; siyah kalp, gizli ve platonik aşkı; mavi kalp, aşk gibi tutkulu bir sevgiden ziyade aile üyelerine ve dostlara karşı duyulan güvenle karışık sevgiyi; mor kalp, birine karşı duyulan hayranlığı ve sevgiyi; sarı kalp, mutluluk ve iyimserlik odaklı sevgiyi; yeşil kalp, huzurlu ve canlı bir sevgiyi; kırmızı kalp, tutku dolu aşkı; kahverengi kalp, romantik ancak sakin bir aşkı dile ile getirmekte… Kalbi, renkten renge sokalım; illâ bir tarafı kırmızı kalacaktır… Kalbin rengi ne olursa olsun… Yeter ki kalp, dilsiz ve gözsüz olmasın… Damarlarımız sertleşse de çaresi var; kalp sertleşince çaresi yok… Kalbin kapılarını sevgiye kapatmaktır, kalbin sertleşmesine sebep… Kan revan içindeki kalbe kim derman olabilir ki? Mükemmel olabilmeyi, iyi olmaya tercih etmekle başlar bu dert… Bu, kanı pompalayan kalbin kanamasıdır; durdurulamaz illet… Kana kan katmalı insan, cana da can… Yılmak yok, durmak yok… Her yaptığımız, yapacağımız gayrete bağlı… Yan gelip yatınca, ne can kalır ne canan… Kalp, rengârenk olsa ne yazar? Yüzümüz de girer renkten renge… Belki en güzeli, şeffaf olan yüz ve kalp… “Kalp deniz, dil kıyıdır. Denizde ne varsa kıyıya o vurur… Bir defa kalp kırmak; Kâbe’yi alt üst etmekten daha kötüdür! Zira Kâbe’yi Hz. İbrahim inşa etmiş, gönlü; Allah yaratmıştır… Kalp bir bahçe gibidir. Onda mutlaka bir şeyler bitecektir. O halde güzel şeyler ekin ki güzel şeyler bitsin…” (Hz. Mevlana)…
Kalp hastalıkları… Doğuştan gelen kalp hastalığı, koroner arter (kalpten tüm vücuda kan dağıtan en büyük damar) hastalığı, kalp ritminin bozukluğu ile ortaya çıkan kalp hastalıkları, kalp karıncıklarının genişlemesi, kalbin kas tabakasının oksijensiz kalması, kalp yetmezliği… Kalp atımı dakikada 60’ın altında veya 100’ün üzerindeyse tehlikeli… Kalp damar hastalıkları, en önemli ölüm nedeni… Kalp hastalıklarını tetikleyen sebepler: Sigara çekmek, paketlenmiş hazır gıdalarla sağlıksız beslenmek, yaşın ilerlemesine bağlı hareketsiz kalmak, aşırı kilo ve obezite, yüksek tansiyon ve kolesterol… Türkiye’de en çok ölüm nedenleri, sırasıyla, kalp ve damar hastalıkları, bulaşıcı hastalıklar ve kanser… Kalp Haftasında (25-31 Mart), kalp ve ruh sağlımızın önemini vurgulayan etkinlerin yapılmasında ve yaygınlaştırılmasında gereken duyarlılığı ve gayreti gösterelim; kalp sağlığımıza dikkat edelim… Kalp kırmayalım… Kalp kırıldı mı, bu derdin derman yok… İlacı sevgi olan kalp rahatsızlığı… Kalp kırıklığı… Nasıl mı üstesinden gelinir, kalp kırıklığının? Yine yük kalpte… Evvelâ, kalbimizin olması gerek… Kalp kazanmak gerek… Yufka yürekli olup tedbiri elden bırakmamak gerek… Yüreğimiz ağzımıza gelmesin, yüreğimiz burkulmasın istiyorsak, yere bakan yürek yakanlara fırsat ve aman vermeyelim… Yoksa kuzu gibi olmaya devamdır bu… Koyun gibi güdülmeye mahkûm eder bizi, hepimizi… Kalbimizin ve aklımızın sesine kulak tıkamayalım… Ne etrafımızı kıracak kadar sert olalım, ne karşımızdakilerine cesaret verecek kadar yumuşak… Ancak, kalbimiz her daim olsun yumuşak… Kalp kalbe karşı… Bu, kalpten kalbe bir yol olursa tabii…
Yere göğe sığdıramadıklarımız, kalbimize sığıyor… Gönül bu, gönül de bir gönüle sığınıyor… Can, canan bir olunca tek bir kalp oluyor… Beynimiz ve gönlümüzden süzülen bir damla fikir için ne kanlar deverân ediyor… Kalp, kalp için atıyor; kalpten gelen sese kulak verelim… Sesi, pazarda çarşıda değil, kalbin sahibi kalpte arayalım… Kalp mühürlüyse eğer; kalp, farklı anlamdaki kalp (düzme, sahte, geçmez) olmaya mahkûm… Selam, sevgi ve saygılarımla…
◼ Emoji: İngilizce’de ‘emotion’ ve ‘icon’ (duygu ve ikon), Japonca’da, ‘e’ (resim), ‘moji’ (karakter) kelimelerinin birleşimi…
