Geçen hafta belediye başkanlarımızı yazınca, bu hafta valilerimizi yazmanın elzem olduğunu düşündüm. Çünkü valilerin işi belediye başkanlarından katbekat büyüktür. Belediye başkanları yalnız seçildikleri şehirde hizmet etmekle sorumlu olurken, Valiler ise tüm ilden mesuldür.
Evvela Vali nedir, neler yapar sorularının cevabını kısa bir alıntıyla vereyim. İlleri yönetmek, koordineyi sağlamak için Cumhurbaşkanları kararnamesi ile atanan valiler vilayetlerin başında cumhurbaşkanlarını temsilen bulunur. İl içerisinde yer alan ve bakanlıklar tarafından görevlendirilen kişiler, valinin emri altında çalışır. Hâkim sınıfında yer alan yargı mensuplarıyla askeri personelin bir kısmı valinin emri altında değildir. Ayrıca valiler, kolluk kuvvetlerinin başındadır ve il içerisinde teşkilatın başında yer alır. Vali; cumhurbaşkanlığı kararnamesi, kanun hükmünde kararname ve mevzuatı yayıp uygulanmasını sağlamak için görevlidir. İlgili yasal düzenlemelerden aldığı yetki ile genel emirler çıkarabilir. Yani illerin en büyük mülki amiri valilerdir.
Bunun dışında valilerin görev ve sorumlulukları şöyle sıralanır; İdari amir olarak ilin idaresi ile ilgilenmek. Devlete bağlı müessese, işletme ve işyerlerinin denetimlerini yapmak. Kolluk kuvvetlerine vereceği emir ve direktifler ile suç işlenmesini önleyip kamu düzen ve huzurunu sağlamak. Jandarma, polis, gümrük muhafaza ve diğer özel kolluk kuvvetlerinin il içerisinde yerini gerekli olan durumlarda geçici ya da kalıcı olarak değiştirmek. İl özel idaresini denetlemek ve halkının ortak ihtiyaçlarını gidermeye yönelik çalışmalar yapmak. İl özel idaresinin bütçesini hazırlamak ve daha birçok görev. İşte bütün bunları ve daha fazlasını yapmak için ilimiz valiliğine atanan Sayın Musa Işın ilimizi tanımak, kurumların işleyişini görmek için ziyaretlerini sürdürmektedir. Bu girizgâhtan sonra ilimizde 130 sene içinde görev yapmış valiler hakkında kısaca bilgi vereyim.
01-Ahmet Fuat Paşa 1893- 1908. 02- Fevzi TOKER 18.04.1923- 14.04.1930. 03- Nusret DOĞRUER 24.04.1930- 29.06.1932. 04- S. Sinan ÖRGE 31.7.1932- 31.12.1934. 05- Hazım TÜREGÜN 25.12.1934- 02.12.1935. 06- Sedat ERİM 23.12.1935- 14.06.1938. 07- Nazif ERGİN 27.06.1938- 09.01.1939. 08- Hamit ÖZKAY 04.02.1939- 24.11.1941. 09- T. Hadi BAYSAL 30.11.1941- 13.07.1946. 10- Ethem YETKİNER 14.02.1947- 19.03. 1949. 11- Fuat KADIOĞLU 23.07.1949- 04.06.1950. 12-H. Nihat PEPEYİ 18.08. 1950- 02.06.1952. 13- Fahrettin AKKUTLU 30.04.1953- 14.11.1955. 14- Şevket ÖZANALP 20.11.1955- 16.08.1956. 15- Fahrettin GÖMÜLÜ 14.09.1956- 09.06. 1960. 16- Ertuğrul SUER 14. 06.1960- 25.10.1962. 17- Nezihi FIRAT 26.10.1962- 24.06.1964. 18-Mustafa YÖRÜKOĞLU 30.06.1964- 10.02.1966. 19- İhsan ARAS 10.02.1966-14.09.1970. 20- K. Nezih OKUŞ 22.09.1970- 25.01.1972. 21- Suat ERGÜNEK 02.02.1972- 23.07.1975. 22- Nazmi ÇENGELCİ 24.07.1975-18.02.1978. 23- Rafet ÜÇELLİ 18.02.1978- 07.12.1979. 24-A. Feridun GÜLTEKİN 18.12.1979-26.10. 1980. 25- Saner ARMAN 30.10.1980- 01.02.1984. 26- Bedri NAZLIOĞLU 22.02.1984- 13.06.1985. 27- İbrahim ŞAHİN 22.06.1985-04.01.1987. 28-Kemal ESENSOY 04.01.1987-17.08.1988. 29-Erdoğan ATASOY 17.08.1988- 16.08.1991 30- Akif TIĞ 18.08.1991-17.02.1992. 31-Kaya UYAR 21.02.1992- 24.09.1992-15.01.1997- 17.11.1997. 32- Cemalettin SEVİM 27.09.1993-19.04.1996. 33- Mustafa B. DEMİRER 24.04.1996- 15.01.1997. 34 Utku Acun 20.11.1997-10.08.2000. 35- Aydın GÜÇLÜ 14.08.2000-07.02.2003- 04.11.2003. 15.12.2003- 10.02.2005.29.07.2005. 36- Gazi ŞİMŞEK 18.02.2003- 05.12.2003. 37- Osman AYDIN 22.12.2003-28.01.2005- 04.08.2005-20.03.2007. 38- Şükrü KOCATEPE 26.03.2007- 31.12.2010. 39- Şerif YILMAZ 24.05.2013- 17.06.2016. 40- Ahmet Hamdi NAYIR 17.06.2016- 04.11.2018. 41-Ömer TORAMAN 05.11.2018- 15.06.2020. 42- Ali ÇELİK 18.06.2020- 16.08.2023. 43- Musa IŞIN 10.08.2023 Tarihinde ilimiz valiliğine atanmış olup çalışmalarına devam etmektedir. Sayın valiye hoş geldiniz diyor başarılar diliyorum.
Muhterem okurlarım bilmem dikkatinizi çekti mi? İlk sırada 15 sene görev yapmış olan Fuat Paşa ile ikinci sırada yer alan Fevzi TOKER arasında 15 yıl boşluk var. Eğer listede bir hata yoksa Kütahya 1908 ile 1923 arasında valisiz kalmış. Bu mevzuda bilgisi olan varsa benimle paylaşırlarsa sevinirim.
Tam yazıyı bitirmek üzereyken aklıma rahmetli ” efsane” Vali Recep Yazıcıoğlu geldi. Yıllar önceydi kendileri Kütahya’ya gelmişlerdi. Yerel kanal 43 TV’de sevgili Eray ile canlı yayına almıştık. Büyük ilgi gören o programda kamu bürokrasinin hantallığından, vatandaşların mağduriyetinden bahsederek çözümün yerinden yönetimle olabileceğini dile getirerek detaylı açıklamalarda bulunmuştu. Programın sonuna doğru kendisinden bir anısını paylaşmasını istemiştim. ” O kadar çok ki hangisini anlatayım” dedikten sonra bir hastane hatırasını anlattı. Aklımda kaldığı kadarıyla şöyleydi.
” Egede bir ilimize yeni atanmıştım. Kimse beni tanımıyordu. Bir ilçemizin hastanesinden şikâyetler geliyordu. Hiç vakit kaybetmeden tebdili kıyafet o ilçeye gittim. Hastanenin Acil Servisinde görevli hemşireye hasta olduğumu, paramın olmadığını ve muayene olmak istediğimi söyledim. Hemşire muayyene olamayacağımı söyledi. Bende başhekime çıkmak ve derdimi ona anlatmak istediğimi söyledim odasını sordum. Hemşire bana küçümseyici bir tavırla üst kata çık orda görürsün dedi. Çıktığım katta başhekimin odasını buldum kapısı açıktı ama kendisi yoktu. Sağa-sola bakınırken başhekim geldi, bana buyurun ne istiyorsunuz? Diye sordu. Bende hasta olduğumu ama paramın olmadığını söyleyince başhekim bana “burası hayır kurumu değil, paran yoksa tedavi olamazsın deyince, bende devletin görevi vatandaşına bakmak değil mi doktor bey dedim. Bana çok sinirlenen başhekim kapıyı göstererek odasından kovdu. Bende sessizce hastaneden çıkıp ara sokakta bekleyen makam aracıma bindim ve yardımcıma gerekli yazışmalar bugün yapılsın yarın görevden alma yazısını kendisine bizzat ben vereceğim dedim. Ertesi gün makam aracımla ve takım elbisemle elimdeki kağıtla hastaneye gittim. Beni karşılayan herkes şaşkındı. Dün gördükleri yamalı pantolonlu, yırtık gömlekli, kasketli adam meğerse yeni atanan valiymiş. Hemen başhekimin odasına çıktım beni karşısında gören başhekim şaşırıp kaldı. Bende konuyu uzatmadan bugün itibariyle başhekimlik görevinden azledilmişsiniz dedim elimdeki belgeyi uzattım ve oradan ayrıldım. Benim bu adil davranışımındın şikayetçi olan, istediklerini yaptıramayanlar beni Ankara’ya şikâyet ederek başka ile gönderdiler.”
Kişiliğiyle ve halkla iç içe olması dolayısıyla çok sevilen ” Süper” Vali olarak anılan 2 Eylül 2003’te Ankara- Eskişehir yolunda elim bir trafik kazası sonucu ağır yaralanan, 8 Eylül’de vefat eden, 10 Eylül’de toprağa verilen Vali Recep Yazıcıoğlu, 20 yıl sonra unutulmamış hep rahmet ve minnetle anılıyorsa vatandaşlarla kurduğu sıcak samimiyeti ve hizmetleridir. Nur içinde yat güzel insan.
Burada adı geçen vefat etmiş valilere rahmet, hayatta olan sayın valilere sağlık ve afiyetler diliyorum. Bu temenniyle sağlıkla kalın bizimle kalın değerli GAZETE KIRKÜÇ okurları.
